AŞI HER BİREYİN HAKKIDIR
İnsan ve hayvanlarda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs ve bakteri gibi mikropları hastalık yapma karakterlerinden arındırarak ya da bazı mikropların salgıladığı zehirlerin (toksinler) etkilerini ortadan kaldırarak geliştirilen biyolojik maddelere “aşı” denir. Aşı, insanları hastalıklardan ve onun kötü sonuçlarından koruyabilmek için sağlam ve risk altındaki kişilere uygulanır.
Aşılar, belirli bir hastalığa yakalanmadan önce kişilere ulaşıp onların bağışıklanmalarını sağlamak amacıyla yapılır. Bu kişi artık o hastalığa karşı bağışıktır ve hastalığa yakalanmaz. Aşılarla oluşan vücut direnci genellikle ömür boyu vücutta kalır ve hastalık etkeni ile karşılaşınca onu etkisiz kılmak için savaşır. Lisanslı her aşı onaylanmadan önce güvenilir olduğuna dair pek çok testten geçirilir ve yan etkileri açısından yakından izlenir.
Aşılama her çocuk için yaşamsaldır, her çocuğun sağlıklı yaşama hakkı vardır. Dünyada her yıl difteri nedeniyle hastalanan 30 bin çocuğun 3 bini, boğmaca nedeniyle hastalanan 39 milyon çocuğun 300 bini ölmekte; yeni doğan tetanosu nedeniyle ise her yıl 200 bin bebek hayatını kaybetmektedir.
Aşıların zamanında ve uygun aralıklarla uygulanması çok önemlidir. Böylece çocuğunuza kreşlerde veya okulda hastalık bulaşmasını önlemiş olursunuz. Daha da önemlisi, 5 yaşın altındaki çocukların bağışıklık sistemleri henüz tam olarak gelişmediklerinden, aşılanmamış olan bu çocuklar bu ciddi enfeksiyon hastalıklarına karşı koyamazlar ve hastalıklara yakalanabilirler. Bu yüzden bütün çocuklar doğar doğmaz aşı takvimine uygun bir şekilde aşılanmalıdır. Sağlık Bakanlığı aşıyla korunabilir hastalıklarla mücadele için Genişletilmiş Bağışıklama Programını uygulamaya koymuştur. Böylelikle bu hastalıklardan kaynaklanan sakatlık ve ölümlerin önüne geçmeyi başarmışlardır.
Sadece çocuklar değil, örneğin doğurganlık çağındaki kadınlar da tetanosa karşı aşılanmalıdır. Ayrıca riskli grupta yer alan erişkinler hepatit B, difteri, tetanos, grip ve zatürre (pnömokok) aşılarını yaptırmalıdır. Hastalıklar açısından riskli ülkelere seyahat edecekler ise o bölgenin özelliğine göre gerekli aşıları yaptırmalıdır.
AŞILARIN YAN ETKİLERİ VAR MIDIR?
Aşılamalardan sonra, yapılan aşıya bağlı olarak; hafif ateş, döküntü ve aşı yerinde ağrı ve kızarıklık görülebilir. Bu gibi bulgular normal olup beklenen bir durumdur. Aşılara bağlı gelişen her türlü yan etki bildirilmekte, gerekli değerlendirmeler Sağlık Bakanlığı tarafından yapılmaktadır.
AŞILAMANIN FAYDASI NEDİR?
Daha önce büyük salgınlar ve ölümlere yol açan çiçek hastalığı, 1977 yılından itibaren tamamen yok edilmiştir. Hastalık etkeni yok edildiğinden çiçek aşısı uygulamalarına ihtiyaç kalmamış ve aşılama durdurulmuştur.
Yine çok önemli bir çocukluk çağı bulaşıcı hastalığı olan poliomiyelit (çocuk felci) hastalığına karşı dünya genelinde yaygın aşılama çalışmaları yapılmış ve hastalık yok edilme aşamasına getirilmiştir. Ülkemizde son polio vakası 26 Kasım 1998 tarihinde görülmüştür. Ancak halen dünyada vakaların görülmesi nedeniyle program ve aşılama çalışmalarına devam edilmektedir. Polio Eradikasyon Programı çalışmaları ile Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi Türkiye’yi 21 Haziran 2002’de “Poliodan Arındırılmış Bölge” sertifikası ile belgelendirmiştir.
AŞI KONUSUNDA ÜZERİMİZE DÜŞEN SORUMLUKLAR
Aşılamanın önemini her fırsatta vurgulamalıyız. Çocuklarımızın aşılanmasını sağlamalıyız. Aşılanma şansını kaçıranlar varsa aşılanmaları için Aile Hekimlerine yönlendirmeliyiz. Aşıyla önlenebilir hastalıkları, çocuklarımızın, anne ve babalarımızın karabasanı olmaktan hep beraber çıkarabiliriz. Aşılama sayesinde çocuklarımızla birlikte sağlıklı bir geleceğe adımlar atabiliriz. Aşılama hastalık sonucunda oluşabilecek maddi ve manevi tüm kayıpları önleyen tek sağlık yatırımıdır. Unutmayalım ki yalnızca aşı uygulayarak ya da uygulanmasını sağlayarak her yıl yaklaşık 40-50 bin bebeğin ölümünü birlikte önleyebiliriz.
Aşı İle Korunabileceğimiz Önemli Hastalıklar
- Difteri,
- Boğmaca,
- Kızamık,
- Kızamıkçık,
- Kabakulak,
- Tetanos,
- Verem,
- Çocuk Felci,
- Grip,
- Suçiçeği,
- Hepatit A,
- Hepatit B,
- Kadınlarda Rahim Ağzı Kanserleri,
- Hemophilus Influenza Tip B’ye veya Pnömokok’a Bağlı Zatürre, Beyin İltihabı ve Kan Zehirlenmesi,
- Meningokok’a Bağlı Beyin İltihabı ve Kan Zehirlenmesi.